mgr Elżbieta Smolna
 
Samorządowe Przedszkole nr 13 w Gdyni
 
Integracja dzieci w przedszkolu
 
Wiek przedszkolny jest okresem intensywnego tempa rozwoju, którego prawidłowy przebieg ma decydujące znaczenie dla późniejszych lat życia.

Praca z dziećmi w wieku przedszkolnym jest bardzo trudna. Każde dziecko jest inne - inne ma problemy, inne cechy charakteru, niemniej każde jest tak samo ważne, tak samo kochane i bardzo potrzebne. Jest ono nierozerwalną częścią społeczności przedszkolnej i już od pierwszych dni pobytu dziecka w przedszkolu można kształtować jego charakter, spojrzenie na świat i otaczającą go rzeczywistość.

W życiu małego dziecka szczególną rolę przypisuje się jego umiejętności poznania otaczającego świata, zrozumienia go, dostrzegania związków w nim zachodzących i współdziałania.
Nie każde dziecko przebywa tę trudną drogę w taki sposób jakbyśmy tego oczekiwali. Przyczyny są różne. Dziecko mogło znajdować się pod wpływem różnych czynników patogennych takich jak:

nieprawidłowe geny,
niedotlenienia okołoporodowe,
infekcje i choroby zakaźne, i wiele innych.

Mogą one spowodować zmiany i zaburzenia trwałe i głębokie, jak również nieznaczne i przemijające mikrouszkodzenia.
Spotykamy więc dzieci, których tempo rozwoju jest globalnie opóźnione bądź częściowo, a zakłócony rytm rozwoju daje tzw. dysharmonie rozwojowe.
Obserwuje się zwiększającą się liczbę dzieci z niepełnosprawnością, w tym z mózgowym porażeniem dziecięcym, Zespołem Downa i innymi schorzeniami oraz brak akceptacji, tolerancji i zrozumienia tych dzieci. Konieczne staje się stworzenie optymalnych warunków do wspólnego przebywania dzieci sprawnych "inaczej" w grupie dzieci zdrowych.

Zadaniem integracji w przedszkolu jest:
  • Zapewnienie warunków bezpieczeństwa, ważności i równości każdemu dziecku,
  • Tworzenie komfortu psychicznego,
  • Wyposażenie dzieci w wiedzę wszechstronną ułatwiającą odnalezienie swojego miejsca w życiu dorosłym,
  • Wyrównywanie i kompensowanie braków u dzieci sprawnych inaczej, opóźnień w rozwoju i zaniedbań wychowawczych,
  • Usprawnienie zaburzonych sfer rozwojowych,
  • Przygotowanie w ramach zajęć, zabaw, pracy indywidualnej i zespołowej do samodzielnego funkcjonowania i pełnienia ról w grupie (społeczności przedszkolnej, a później w życiu dorosłym)
Integracja powinna odbywać się w sposób przyjazny, w elastycznym kontakcie dzieci sprawnych "inaczej" z pełnosprawnymi, powinna wyzwalać otwartość, odwagę, akceptację, pewność siebie i samoakceptację.

Grupa w której przebywają dzieci niepełnosprawne jest najbardziej wskazanym środowiskiem, w którym rozwijają się zarówno niepełnosprawni jak i dzieci sprawne. Zdobyte przez niepełnosprawnych doświadczenia od prawidłowo rozwijających się będą niezbędne w drodze do samodzielności, ku opanowaniu licznych sprawności manualnych i ruchowych, umiejętności i doświadczeń emocjonalnych warunkujących pozytywny obraz samego siebie, dobre relacje z otoczeniem, poczucie bezpieczeństwa, dobre samopoczucie-samoakceptację w życiu dorosłym.

Kształtowanie empatii, czyli umiejętności współdziałania rozumienia stanów emocjonalnych innych ludzi, reagowania na stan drugiej osoby, rozumienie i możliwość przewidywania uczuć, myśli innych dzięki przyjęciu ich sposobu widzenia rzeczywistości, pozwala nawiązać więzy między dziećmi niepełnosprawnymi a pełnosprawnymi, więzy oparte na wzajemnej akceptacji i szacunku. Uwalnia naturalną chęć poznania siebie, innych, otaczającego świata, wyzwala energię niezbędną do podejmowania nowych wyzwań - to właśnie wspólna zabawa, nauka, pomoc, wiara dziecka niepełnosprawnego w to że jego zdrowy kolega może go polubić, zaprzyjaźnić się z nim, akceptować a nawet podziwiać, jest cenną terapią.

Integracja nie jest procesem jednostkowym, w którym korzystają tylko dzieci niepełnosprawne, jest to proces obustronny. Każdy się od kogoś uczy, każdy musi znaleźć swoje miejsce w grupie i poradzić sobie z powstającymi trudnościami. Dziecko specjalnej troski, tak jak każde inne dziecko, musi mieć swoje określone miejsce w społeczeństwie, swoje prawa i obowiązki. Jego niepodważalnym prawem jest rozwój, który powinniśmy wspomagać.
Proces uczenia się małego dziecka , w tym również dziecka o specjalnych potrzebach edukacyjnych, polega na dążeniu do wiedzy, umiejętności i doświadczeń.

Każde dziecko posiada wrodzone mechanizmy poznawcze, są to:
naśladownictwo i popęd poznawczy.
Zauważenie jego dążeń rozwojowych i umiejętne wyjście mu naprzeciw, pozwoli jak najskuteczniej ten rozwój wspomagać i ukierunkować, a jednocześnie da dziecku poczucie radości i przyjemności.

To wychowanie i kształcenie w grupie integracyjnej pozwala w przyszłości stworzyć bardziej wyrozumiałe, pozytywnie nastawione społeczeństwo znajdujące się pod wpływem osób, które kiedyś przebywały razem z niepełnosprawnymi przyjaciółmi.