Nowelizacja do Programu Adaptacyjnego Przedszkola Samorządowego Nr 24 w Gdyni

Powstanie nowelizacji Programu Adaptacyjnego naszego przedszkola zostało podyktowane koniecznością zapoznania Rodziców z podstawowymi informacjami dotyczącymi adaptacji dziecka - przed rozpoczęciem cyklu spotkań adaptacyjnych .

Pozwoli to na bardziej świadome uczestnictwo rodziców w całym procesie adaptacji oraz zwróci uwagę na ważność nowego etapu w życiu ich dzieci.

Aneks zawiera głównie istotne informacje skierowane do rodziców dotyczące odpowiedzi na pytania ,które każdy rodzic powinien sobie zadać ;

1.Czy moje dziecko dojrzało do pójścia do przedszkola?

2.Jak przygotować dziecko do pobytu w przedszkolu?

3.Jak wesprzeć moje dziecko w pierwszych dniach pobytu w przedszkolu?

4.Co powinienem wiedzieć o procesie adaptacji dziecka trzyletniego?

Czy dziecko dojrzało aby pójść do przedszkola?

           Zazwyczaj dzieci osiągają tę dojrzałość między 3. a 4. rokiem życia. Zależy to od tempa ich indywidualnego rozwoju oraz doświadczeń. Zdarza się, że najbliższe osoby (babcia, mama) swoim zachowaniem przeszkadzają dziecku w osiągnięciu dojrzałości. Dziecko dojrzało do pójścia do przedszkola, gdy:

1. dobrze znosi nieobecność mamy (zostaje pod opieką innych członków rodziny lub znajomych osób);
2. z własnej inicjatywy oddala się od mamy, nie trzyma się kurczowo jej spódnicy (na spacerze w parku potrafi nie oglądając się na mamę, korzystać ze sprzętu rekreacyjnego).
3. potrafi wykonać proste czynności samoobsługowe - wymagania, jakie stawia przedszkole w zakresie samoobsługi sprowadzają się do:
• komunikowania potrzeb fizjologicznych,
• umiejętności zdjęcia i podciągnięcia majteczek,
• korzystania z papieru toaletowego,
• umiejętności umycia rąk mydłem i wytarcia w ręcznik,
• umiejętności samodzielnego jedzenia (posługiwania się łyżką )
• podejmowania prób ubierania i rozbierania się

Jak przygotować dziecko do pobytu w przedszkolu?

Sposoby przygotowania dziecka (im więcej ich wykorzystasz, tym lepiej):

1. Czytanie opowiadań, których bohaterowie chodzą do przedszkola
2. Wspólne oglądanie dziecięcych programów telewizyjnych –połączone z mądrym komentarzem.
3. Spotkania ze znajomym dzieckiem, które lubi chodzić do przedszkola.
4. Opowieści rodziców jak to było, gdy oni chodzili do przedszkola.
5. Uświadomienie dziecku zalet przedszkola - wielu nowych kolegów do zabawy, dużo zabawek, wychowawczyni, która zna ciekawe zabawy, wierszyki i piosenki (ale bez przesady, nie chcemy przecież, żeby potem się rozczarowało)
6. Poinformowanie dziecka dlaczego będzie chodziło do przedszkola ( np. bo mama musi iść do pracy i rodzice zdecydowali, że w przedszkolu dziecko będzie miało najlepszą opiekę; niektóre dzieci przyjmują argument, że mama chodzi do pracy, tata chodzi do pracy i dziecko ma swoją pracę, czyli przedszkole).
7. Bardzo istotnym jest ;

UCZESTNICZENIE W ZAJĘCIACH ADAPTACYJNYCH

Zapoznanie z przedszkolem - terenem ogrodu przedszkolnego, salą, zabawkami , kontaktem z przyszłą wychowawczynią i dziećmi, omówienie planu dnia i przedszkolnych zwyczajów.

8. Jeśli to możliwe uczestniczenie w zajęciach razem z mamą.
9. Wspólne zakupy rzeczy wymaganych w przyszłym przedszkolu.
10. Zaprawianie dziecka w ćwiczeniach z zakresu samoobsługi! Dotąd to mama lepiej znała potrzeby dziecka niż ono same, reagowała nie tylko na słowa, ale i na gesty. W nowej sytuacji dziecko często ma problem z wyartykułowaniem swoich potrzeb, dlatego ważne jest, aby umiało je sygnalizować i zaspakajać (bądż chociaż podejmowało próby). Dużo łatwiej adaptują się dzieci samodzielne, niż te zależne od dorosłych.
11. Uczestnictwo w programie adaptacyjnym to świetna okazja, do wzajemnego poznania się , zebrania informacje o dzieciach i życiu przedszkola. Dobrze byłoby nawiązać kontakt z rodzicami innego dziecka z tej grupy aby dzieci miały okazję do wzajemnego lepszego poznania -tak aby wchodząc do nowej grupy rówieśników znało chociaż jedną osobę - może mu to bardzo ułatwić pierwsze trudne dni

l. Dziecko powinno być przygotowywane stopniowo, nie róbmy wszystkiego na raz, rozciągnijmy ten proces w czasie, aby mogło oswoić się z myślą o tym, że idzie do przedszkola.

Pierwsze dni w przedszkolu.

1. My - rodzice w miarę możliwości bądźmy spokojni i zdecydowani, nasz niepokój może udzielić się dziecku.
2. Dajmy dziecku do kieszonki ukochaną maskotkę . Można też przypiąć dziecku plakietkę z imieniem, na pewno poczuje się lepiej, gdy pani zwróci się do niego Kasiu lub Stasiu, niż dziewczynko czy chłopczyku.
3. Drogę do przedszkola możemy odbyć ze znajomym dzieckiem chętnie chodzącym do tego samego przedszkola.
4. Powiedzmy dziecku, kiedy i kto po nie przyjdzie, zapewnijmy je o naszej miłości. Koniecznym jest aby dziecko miało świadomość że nie zostaje w przedszkolu do nocy oraz że mama na pewno je odbierze.
5. Pożegnajmy się z dzieckiem już w szatni, szybko, i bez łez.
6. Przyjdźmy po dziecko punktualnie i wręczmy mu mały prezent z okazji zostania przedszkolakiem.
7. Nie zaglądajmy do okien przedszkolnej sali po pożegnaniu się z dzieckiem.
8. Chwalmy dziecko za jego dzielność i umiejętność radzenia sobie w każdej sytuacji. Jeśli dziecko bardzo płakało, powiedzmy mu, że wszyscy ludzie denerwują się trochę i boją się robić coś pierwszy raz, ale po kilku dniach czują się pewniej - tak będzie i z nim.
9. Okres adaptacji przebiega różnie, jedno dziecko po tygodniu ma już najgorsze za sobą, inne swój trudny czas zaczyna dopiero po miesiącu (i to też jest normalne) - bo dopiero wtedy zrozumiało i w pełni odczuło, że pewien etap skończył się bezpowrotnie, a ono wolałoby żeby było tak jak dawniej.

Inne ważne uwagi:

1. Jeśli to możliwe, nie przyprowadzajmy dziecka do przedszkola 1 września, wtedy płacze 80% maluchów, więc dziecko nie da się przekonać, że przedszkole to fajne miejsce. Najlepiej byłoby odczekać pierwszy tydzień, ale nie warto zaczynać też w poniedziałek rano (po sobocie i niedzieli jest tak samo trudno się rozstać jak pierwszego dnia).
2. Pierwsze dni w przedszkolu wiążą się zwykle z zachwianiem poczucia bezpieczeństwa. Dziecko boi się nie tylko tego, co go spotka, ale przede wszystkim tego, że mama nie wróci. Dlatego dobrze jest przez pierwsze dni należy zabierać dziecko nieco wcześniej, jeśli to możliwe - po obiedzie, jeśli nie- zaraz po podwieczorku. Bardzo stresująca jest dla malucha sytuacja, gdy większość dzieci poszła już do domu, a on jeszcze nie.

Czego rodzice robić nie powinni:

1. Straszyć dziecko przedszkolem. (Poczekaj , już pani w przedszkolu nauczy cię porządku!)
2. Zapisać do przedszkola dziecka, które nigdy dotąd nie zastawało bez mamy - taki początek skazany jest z góry na niepowodzenie.
3. Zaglądać po pożegnaniu do sali, by sprawdzić czy dziecko nie płacze -nasza pociecha gdy to zauważy, resztę dnia spędzi przy drzwiach, bo skoro mama zajrzała raz, to może jeszcze raz zajrzy.
4. Dzwonić często do przedszkola z pytaniem jak sobie radzi nasza pociecha. Zwykle jest tak, że rodzice niepokoją się dużo bardziej niż ich dzieci. Dziecko po 10 - 15 minutach rozgląda się wokół i zaczyna bawić , a mama zdenerwowana dzwoni kilkakrotnie do przedszkola, by się upewnić, jakie jest samopoczucie jej dziecka. Każdy telefon to konieczność wyjścia z sali wychowawczyni, a więc dodatkowe zachwianie i tak już mocno nadszarpniętego poczucia bezpieczeństwa.
5. Jeśli rodzice wzruszeni łzami bądź zdenerwowani tupaniem swojego dziecka zdecydują się zostawić je "jeszcze tylko dzisiaj" w domu, jest to sygnał dla małego inteligenta, aby jeszcze bardziej demonstrować swoje niezadowolenie. Zwykle jest tak, że jedno ustępstwo rodzica sprawia, że wcześniej czy później dziecko postawi na swoim i zostanie w domu na dłużej.

Pamiętaj, że nawet, jeśli znajdziesz idealne przedszkole i dobrze przygotujesz dziecko, i tak Twój maluch ma prawo wyrażać sprzeciw i niezadowolenie - w końcu w jego życiu zaszła radykalna zmiana i potrzeba czasu, aby ją zaakceptował. Jeśli przetrwacie pierwszy miesiąc, dalej będzie już z górki i tylko patrzeć jak Twój maluch z przejęciem opowie Ci o swych pierwszych przyjaźniach i z dumą pokaże swoje zdjęcie z Balu Karnawałowego!

ADAPTACJA DZIECI TRZYLETNICH DO PRZEDSZKOLA

           Trzeci rok życia dziecka to wiek nazywany przez psychologów początkiem okresu przedszkolnego, który trwa do momentu pójścia dziecka do szkoły. Dla większości rodziców oznacza to, że trzylatek może już przez dłuższy czas pozostać poza domem, pod opieką innych osób niż rodzice. W wieku 3 lat liczne dzieci zaczynają uczęszczać do przedszkola -wpływy rodziny zostają wtedy uzupełnione wpływami przedszkola.
           Aby przedszkole mogło wypełniać stawiane przed nim zadania, konieczne jest dobre przystosowanie dziecka do tego środowiska. Wyrazem dobrej adaptacji małego dziecka do przedszkola jest umiejętność zaspokojenia na terenie tego środowiska potrzeb własnych oraz zdolność do spełnienia stawianych mu wymagań. Aby dziecko jednak czegokolwiek nauczyć, musi ono osiągnąć określony poziom dojrzałości.
Dojrzałość przedszkolna dziecka zdefiniowano jako równoznaczną "z osiągnięciem takiego stopnia rozwoju fizycznego, umysłowego oraz społeczno-emocjonalnego, jaki pozwala mu na pozostawanie w ciągu kilku godzin dziennie pod opieka personelu przedszkola, współuczestniczenie w zajęciach tam organizowanych."(wg Bochelowska)
           Tymczasem dzieci wstępujące do przedszkola różnią się między sobą poziomem zdolności przystosowawczych. Część z nich adaptuje się do przedszkola łatwo, część natomiast ma w tym zakresie poważne trudności. Wiążą się one na ogół z zagrożeniem poczucia bezpieczeństwa, któremu towarzyszy lęk, niepokój przed samotnością, z brakiem oparcia w osobach bliskich, przytłaczającą ilością nowych bodźców, nie możnością sprostania trudnym sytuacjom.
Adaptacja trzylatka w przedszkolu jest źródłem wielu stresów zarówno dla dziecka, jak i dla rodziców. We wrześniu płaczą w przedszkolu dzieci- dlatego, że po trzyletnim pobycie z mamą muszą się z nią rozstać – z mamą , która była w każdej potrzebie i na każde zawołanie. Natomiast rodzice często widzą , jak dziecko rozpaczliwie broni się przed pozostaniem w obcym miejscu, nie pozwala na to by mama czy tata mogli wyjść z sali.
Wtedy to rodzice niejednokrotnie zaczynają wątpić w słuszność zapisania dziecka do przedszkola i zostawiania zapłakanej, zalęknionej pociechy wśród obcych ludzi w obcym otoczeniu.

Co robić, aby dzieci z uśmiechem przychodziły do przedszkola i czuły się tu bezpiecznie? Należy, stworzyć dzieciom takie warunki, które uwzględniałyby ich wrażliwość, dobro społeczne oraz potrzeby przedszkola jak i rodziców dziecka. Dlatego tak ważne są spotkania adaptacyjne, które prowadzone są w przedszkolu .

           Ten cykl spotkań stworzy możliwość udziału rodziców z dziećmi w spotkaniach adaptacyjnych. Dzieci mogą się bawić z rodzicami, z kolegami uczęszczającymi już do przedszkola, brać udział w zajęciach dydaktycznych i zabawach w ogrodzie.

Spotkania nasze mają na celu :

• ułatwienie dzieciom przekroczenie progu dom - przedszkole,
• zapoznanie przyszłych przedszkolaków z naszym personelem, pomieszczeniami, otoczeniem przedszkola - tak, aby we wrześniu dzieci wracały tutaj jak do miejsca, które znają, gdzie spotykały się z życzliwością,
• obniżenie lęku rodziców związanego z koniecznością oddania dziecka pod opiekę personelu przedszkola.
• uzyskanie odpowiedzi na nasze wątpliwości i pytania w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem

Z naszych obserwacji wynika, że dzieci biorące udział w tego typu zajęciach łatwiej adaptują się w przedszkolu i przychodzą do nas we wrześniu znając przedszkole jako miejsce bezpieczne i przyjazne. Pragniemy, aby wszystkie przedszkolaki z uśmiechem przychodziły do naszego przedszkola.

TRUDNOŚCI ADAPTACYJNE NASZEGO MALUCHA

           Przekroczenie progu przedszkola przez dzieci 3-letnie to moment rozpoczęcia życia w dwu środowiskach: rodzinnym i instytucjonalnym. Aby stworzyć dzieciom lepszy start przedszkolny należy posiąść wiedzę na temat trudności, jakie napotyka dziecko w początkowym okresie pobytu w przedszkolu. Z analizy potrzeb i właściwości rozwojowych dziecka oraz możliwości ich zaspokajania w środowisku instytucjonalnym za najtrudniejsze dla dziecka uznać można:

• zmianę dotychczasowych standardów zaspokajania potrzeb emocjonalnych i biologicznych
• nawiązywanie kontaktów interpersonalnych z nieznajomymi ludźmi
• zdobywanie szybkiej orientacji w środowisku materialnym przedszkola
• nabywanie poczucia przynależności do grupy społecznej
• zmiana rytmu i trybu życia dziecka
• inna pozycja dziecka w grupie przedszkolnej niż w rodzinie
• zmiany w sytuacji rodzinnej wywołane faktem podjęcia przez matkę pracy zawodowej.

  Dziecko 3-letnie przez pierwsze dni pobytu w przedszkolu jest zdezorientowane. Nie wie, z kim ma nawiązać bliższy kontakt emocjonalny i kto będzie zaspokajał jego potrzeby. Sytuację tą komplikuje fakt, że jednego dnia przyjmuje się większość dzieci do grupy i pozostają w niej bez rodziców,a nauczycielka nie ma możliwości nawiązania dłuższych kontaktów z każdym dzieckiem.

           Dziecko pozostawione przez matkę, która zaspokajała jego wszystkie potrzeby przeżywa lęk, ponieważ utraciło fizyczny kontakt z mamą .Ten stan bardzo obniża poczucie bezpieczeństwa dziecka, a wywołane tym napięcie emocjonalne wpływa niekorzystnie na proces przystosowawczy do nowego środowiska. Obniża, bowiem sprawność motoryczną i dezorganizuje czynności poznawcze.

           Drugi aspekt tego zagadnienia wiąże się z zaspokajaniem tzw. potrzeb dnia codziennego, czyli odżywianiem, odpoczynkiem poobiednim, załatwianiem potrzeb fizjologicznych. Czynności te wywołują u dzieci najwięcej reakcji negatywnych i różnych form protestu. Z pewnością warunki przedszkola nie tworzą klimatu intymności i bliskości, jakie dziecko ma w domu. Zatem zakres i poziom posiadanych przez dzieci umiejętności samoobsługowych z pewnością wpłynie na ich poczucie bezpieczeństwa i niezależności w nowym otoczeniu. Dzieci ze słabszymi umiejętnościami w tym zakresie mogą czuć się bezradne, opuszczone, co z pewnością wpływa na ich samopoczucie i stosunek do nowego środowiska.
           Małe dziecko wkraczając do przedszkola musi od razu nawiązać dwa typy interakcji wymagających zróżnicowanych zachowań i umiejętności. Jeden typ to: dziecko - inni ludzie (nauczyciele, obsługa, rówieśnicy), drugi to dziecko - środowisko przedmiotowe.
           W interakcjach podmiotowych dziecko najpierw poznaje dorosłych pracujących w grupie. Nawiązane wątłe więzi z nauczycielem zostają zerwane, gdy do grupy wchodzi drugi nauczyciel . Może wówczas pojawić się u dziecka reakcja emocjonalna tj: płacz, nawrót pytań o rodziców, gdyż odczuwa ono stan zagubienia, niezrozumienia sytuacji, co również niekorzystnie wpływa na proces przystosowania..
           Drugi kierunek nawiązywanych interakcji to dziecko - rówieśnicy. W pierwszych dniach spotykają się nieznane sobie dzieci w nieznanym środowisku. Rozłąka z najbliższymi i nowa sytuacja bardzo absorbuje dziecko, a zachwiane poczucie bezpieczeństwa nie sprzyja nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, którzy mają podobne problemy. Dziecko w tej sytuacji bardziej preferuje kontakty z dorosłymi. Z danych o rozwoju społecznym 3-latka wiemy, że jest ono na początku drogi uspołeczniania się. Dzieci w tym wieku nie są w stanie dłużej współdziałać ze sobą, uzgadniać planów wspólnej zabawy. Dopiero pod wpływem dłuższego, wspólnego pobytu rozwijają się późniejsze kontakty, zawiązują pierwsze przyjaźnie, a interakcje stają się atrakcyjne.
           Dziecko musi w ciągu pierwszych dni pobytu nawiązać wiele interakcji przedmiotowych oraz zyskać orientację w nowej przestrzeni i przyswoić sobie wiele informacji organizacyjnych. Dziecko znajduje się w nowym otoczeniu, które stanowią nowe pomieszczenia, meble, sprzęty. Dopiero będzie poznawało ich funkcję oraz zasady korzystania wynikające ze zbiorowego charakteru życia. Wszystko jest własnością społeczną, co narzuca pewne ograniczenia w swobodnym korzystaniu z nich. Przestrzeń, w jakiej dziecko ma poruszać się samodzielnie, nastręcza wiele trudności, gdyż jest z reguły dużo większa i inna od domowej. Obowiązują w niej nowe rozwiązania komunikacyjne, nowe zasady korzystania z łazienki, szatni. Często obserwuje się u dzieci poczucie zagubienia, a pojęcie "moje przedszkole" utożsamiają tylko ze swoją salą. W momencie opuszczenia jej (wyjście do szatni,toalety) zaczynają płakać i pytać o mamę. Ta drobna zmiana wywołuje ostre reakcje emocjonalne, świadczące o braku poczucia bezpieczeństwa. Trudności w przystosowaniu mogą wiązać się też z brakiem orientacji w zakresie organizacji i rytmie dnia w oddziale przedszkolnym. Dzieci będą zdobywać tę wiedzę dopiero w toku własnych doświadczeń. W pierwszych dniach pobytu dziecko ma bardzo skąpy zasób wiedzy o czynnościach, które będzie wykonywało, ich kolejności, czasie trwania. Stan ten przyczynia się u dziecka do utraty poczucia kontroli nad tym, co będzie się działo w nowym środowisku.
           Nieco innego wysiłku wymaga od dziecka uczenie się roli przedszkolaka. Instytucjonalny charakter sprawowania opieki nad dziećmi wymaga od nich pewnego podporządkowania się narzucanej im organizacji życia, przestrzegania pewnych reguł postępowania grupowego, trybu zaspokajania swoich podstawowych potrzeb. Dziecko musi pogodzić się z brakiem komfortu i intymności, przebywania w gwarze, a nawet hałasie przez kilka godzin dziennie.
           Innym problemem związanym z rolą przedszkolaka to wykształcenie u 3-latka poczucia współżycia, współdziałania. Dziecko jest przynależne do grupy, do której mówi się w liczbie mnogiej, czyli bezosobowej, a jest ono jeszcze w fazie silnego egocentryzmu i wymaga bliskości oraz uwagi dorosłych. Grupowy charakter życia w przedszkolu nie zaspokaja tych jego potrzeb, przeciwko czemu może się buntować.
           Na przeżycia dziecka w przedszkolu zwykle nakładają się zmiany w organizacji życia w rodzinie. Często z faktem oddania dziecka do przedszkola wiąże się podejmowanie przez matkę pracy. Zmienia się wówczas dotychczasowy rytm dnia w rodzinie. W następstwie konieczności wcześniejszego wstawania pojawia się pośpiech, rosną wymagania rodziców, dziecku poświęca się mniej czasu. To wszystko stanowi dla niego niezrozumiały splot wydarzeń, które mogą być odbierane jako utrata miłości matki, wywoływać poczucie opuszczenia, osamotnienia , itp. co dodatkowo komplikuje adaptację do przedszkola.
           Podsumowując dla wielu dzieci pierwsze kontakty z przedszkolem są źródłem przykrych napięć emocjonalnych utrudniających im przystosowanie. Jednak przedszkole jest dobrym środowiskiem do uczenia dziecka niezależności i uspołecznienia. Kontakty z rówieśnikami uczą norm współżycia i respektowania grupy społecznej. Dziecko szybciej się do niego przystosuje i zniesie niedogodności życia zbiorowego, gdy będzie go postrzegało jako bezpieczne i atrakcyjne dla siebie. Do tego też będziemy dążyć w swojej pracy wychowawczej i dydaktycznej.

Adaptację ułatwia:

• racjonalne podjęcie decyzji,
• pozytywne myślenie o placówce ( zaufanie do personelu),
• poznanie placówki przez dziecko,
• wcześniejsze dostarczenie dziecku doświadczeń przebywania z innymi dorosłymi, bycia bez mamy,
• umożliwienie kontaktów z innymi dziećmi,
• usamodzielnienie dziecka,
• stopniowe przyzwyczajanie dziecka do placówki (krótki czas pobytu, bez posiłków, leżakowania), towarzyszenie dziecku,
• akceptacja dziecka i zrozumienie jego stresu, wspieranie go,
• okazywanie spokoju, poczucia bezpieczeństwa podczas rozstania,
• czas na bycie z dzieckiem po odebraniu go z przedszkola,
• ujednolicenie rytmu życia w przedszkolu i w domu.

Adaptację utrudnia:

• niepewność decyzji,
• brak zaufania do placówki, podejrzliwość wobec personelu,
• wyrzuty sumienia, niepokój, lęk, poczucie zagrożenia,
• nieznajomość placówki,
• brak doświadczeń społecznych w kontaktach z innymi dorosłymi i dziećmi,
• nadopiekuńczość, wyręczanie dziecka w czynnościach związanych z samoobsługą,
• "rzucenie na głęboka wodę" - pełny wymiar godzin,
• straszenie przedszkolem,
• pośpiech, zdenerwowanie, zabieganie, brak czasu dla dziecka,
• brak zrozumienia dla takich zachowań dziecka jak obrażanie się, odrzucenie

           Przygotowanie dziecka do rozstania z rodzicami, do pobytu w przedszkolu to zadanie bardzo ważne i jednocześnie trudne. Wymaga wielu przemyślanych działań ze strony personelu przedszkola oraz dużego zainteresowania ze strony rodziców.
           Trudno, bowiem twierdzić, że dziecko zrozumie konieczność pobytu w przedszkolu, bo mama musi pracować, a długa rozłąka jest wyłącznie dla jego dobra. Ono pozostawione w obcym miejscu, pośród obcych ludzi zaczyna odczuwać strach separacyjny, strach przed utratą ukochanej osoby, którą jest najczęściej matki. Emocja ta jest zupełnie naturalna i jest ona tym silniejsza, im mocniejszy jest związek z mamą.
           Negatywne przejawy stresu są problemem dla wszystkich stron procesu adaptacyjnego:

• dla dzieci, bo niezaspokojona elementarna potrzeba bezpieczeństwa wywołuje negatywne odczucie strachu;
• dla rodziców, bo ich dziecku dzieje się krzywda, a nie mogą mu pomóc;
• dla personelu przedszkola, bo mając utrudniony kontakt z dziećmi, nie może prowadzić zajęć, odczuwa brak zaufania ze strony rodziców.

           Jednak bez wątpienia największe koszty ponosi dziecko i ono jest w najtrudniejszej sytuacji. Nie potrafi pojąć zjawiska upływu czasu i nie zna przyczyn i skutków zdarzeń zewnętrznych ani praw rządzących światem. To my dorośli, rodzice i nauczyciele musimy mu w tym pomóc.

Porady naszych nauczycieli;

Rodzic ,który pragnie by jego dziecko gotowe wkroczyło w przedszkolny świat, powinien odpowiedzieć sobie na następujące pytania czy moje dziecko….

• Mówi tak, że obcy człowiek będzie mógł go zrozumieć, a może wyręczasz dziecko w mówieniu?
• Umie zapytać lub poprosić o coś- czy może zamiast werbalnie zgłaszać potrzeby wątpliwości i prośby manifestuje je swoim specyficznym zachowaniem (np. obrażaniem się, płaczem, rzucaniem zabawkami)?
• Umie samo umyć ręce i buzię, a może wyręczasz go w tych prostych czynnościach higienicznych?
• Potrafi się rozebrać i ubrać (zakładanie kapci, bluzki bez guzików, spodni), a może wyręczasz swoje "malutkie" dziecko i ubierasz je "od stóp do głów" nie dając mu żadnej szansy?
• Samodzielnie je, umie pić z kubeczka czy tylko z butelki, czy potrafi gryźć a może wszystko mu rozdrabniasz, czy twoje dziecko potrafi jeść bez oglądania telewizji?
• Samodzielnie korzysta z toalety, a może do tej pory nie pozbyliście się pieluch, a dziecko nie potrafi sygnalizować swoich potrzeb?
• Potrafi się bawić w towarzystwie drugiego dziecka, nie atakuje go, nie zabiera mu zabawek, nie odpycha?
• Ma kredki i kartki, a może uważasz, że jest jeszcze za małe?
• Czy rozumie proste polecenia i potrafi je wykonać?
• Ma wystarczająco rozwiniętą koordynację ruchową - potrafi chodzić po schodach, nie spada z huśtawki, potrafi wspiąć się na drabinkę?
• Czy twoje dziecko zostawało już kiedyś, z kim innym, choć na kilka godzin i czy wie, że mama zawsze wraca?
• Czy spało kiedyś u kogoś innego, czy wie, że spanie nie w swoim domu nie musi oznaczać rozstania na całe życie?
• Czy wiesz, ze Twoje dziecko w trakcie zabawy ma prawo się pobrudzić, daj mu do przedszkola zamienne ubranie .
• A może próbujesz straszyć własne dziecko np. "Nie chcesz, dobrze, powiem pani w przedszkolu" itp.

           Pragnąc maksymalnie zmniejszyć dramat przystosowania dziecka do przedszkola, bo uniknąć się go nie da, warto dostatecznie wcześnie przygotować dziecko do nowej sytuacji i stopniowo przyzwyczajać je do przebywania w nowym miejscu pod opieką osób trzecich. Do trudnych sytuacji trzeba po prostu dziecko i siebie przygotować.

PRZYGOTOWANIE DZIECKA DO PRZEDSZKOLA

Przygotowując dziecko do przedszkola należy wzmacniać kontakty społeczne poprzez zachęcanie go do pozostawania w grupie dzieci-, pomaganie w zdobywaniu doświadczeń w dzieleniu się z innymi zabawkami, współpracy i wspólnej zabawy. Starajmy się też, aby dziecko zdobyło pierwsze samodzielne doświadczenia w większej grupie dzieci. Z daleka obserwujemy i pomagamy, aby nowe doświadczenia były miłym przeżyciem lub kończyły się radośnie.
           Zatem dziecko wykazuje gotowość do przedszkola, kiedy poznało i zaakceptowało podstawowe elementy i zasady współżycia społecznego - nie boi się pozostać przez dłuższą chwilę samodzielnie w grupie dzieci. Te doświadczenia są niezbędne gdyż kiedy zostaje wprowadzone pierwszy raz do grupy przedszkolnej, z 25 dziećmi nie powinno się czuć przerażone. Wystarczająco dużym przeżyciem będzie i tak dla niego nowe środowisko i nowi koledzy.
           Inną sprawą, wydaje się oczywistą jest umiejętność dziecka do zgłaszania potrzeb fizjologicznych, załatwiania tych potrzeb w toalecie, mycia rączek, picia z kubeczka i posługiwania się łyżeczką. Pozostałe podstawowe umiejętności jak np. zdjęcie i założenie majteczek, ubieranie się nie są konieczne, choć dla dziecka bardzo pomocne w codziennym życiu przedszkolnym.
           Aby przygotować dziecko do przedszkola wskazane jest wspólne kilkukrotne odwiedzanie placówki, do której będzie chodziło. Szczególnie zalecamy uczestnictwo w spotkaniach adaptacyjnych oraz odwiedzenie nas podczas corocznego festynu rodzinnego z okazji Dnia Dziecka ’’ Piknik na trawie’’.Takie wizyty bardzo pozytywnie wpływają na nastawienie dziecka, poczucie bezpieczeństwa i są korzystniejsze niż opowiadanie o przedszkolu. Prócz tego dziecko będzie miało pobudzoną ciekawość do poznania nowych zabawek, dalszych doświadczeń wspólnej zabawy.Pójście do przedszkola powinno być dziecku przedstawiane jako sprawa zupełnie naturalna, wręcz winno być dumne z osiągniętej dojrzałości, że będzie mogło wreszcie chodzić do przedszkola.
Niedopuszczalne jest straszenie przedszkolem w rodzaju: tam ciebie nauczą, skończą się dobre czasy przy mamusi, tam zrobią z ciebie grzeczne dziecko. Wręcz przeciwnie należy dziecku prezentować pobyt w przedszkolu jako miejsce nieograniczonych możliwości zabawy i nowych kontaktów, gdzie wszyscy będą je lubić i mu pomagać. Dla nieprzygotowanego dziecka nowa sytuacja przyjścia do przedszkola, a więc zmiany środowiska jest często szokiem i dramatem. Codzienne rozstania stają się tragedią, dzieci płaczą nawet już wieczorem bojąc się pójść do przedszkola. Podczas pobytu w przedszkolu nie chcą nawiązywać kontaktu z innymi dziećmi i cały czas czekają, aż je odbiorą. Musi wtedy upłynąć o wiele więcej czasu zanim dziecko przekona się do atutów nowego środowiska i do tego, że rozstanie jest chwilowe i że zawsze przyjdą rodzice.
   Wskazane jest opóźnienie oddania dziecka do przedszkola, jeśli w ostatnim czasie miały miejsce zdarzenia, które mogły wywołać u dziecka duży stres. Może ono, bowiem łączyć pójście do przedszkola z przedłużeniem albo konsekwencjami niedobrych sytuacji. Można tu wymienić pobyt w szpitalu, długie rozstanie z rodzicami. Z równie dużym problemem można się spotkać, kiedy rozpoczęcie uczęszczania dziecka do przedszkola zbiega się z poważnymi problemami w domu, np. rozwód, odejście któregoś z rodziców. Oddanie do przedszkola może dodatkowo spotęgować poczucie zagrożenia. Korzystniej by było, aby opóźnić pójście do przedszkola, aż dziecko uspokoi się emocjonalnie, albo przez dłuższy czas pozostawiać dziecko bardzo krótko w przedszkolu, od godziny do kilku godzin.

PIERWSZE KROKI W PRZEDSZKOLU

           Rodzice podejmując po raz pierwszy ważną decyzję związaną z zapisaniem swojego dziecka do przedszkola mają z pewnością wiele wątpliwości, co do przygotowania i pobytu pociechy w przedszkolu.
           Rozpoczęcie przez dziecko edukacji przedszkolnej jest momentem przełomowym w jego życiu społecznym. Dla wielu dzieci oznacza ono pierwsze kontakty z dużą grupą rówieśników, których jakość jest znacząca dla rozwoju i późniejszego funkcjonowania w różnych środowiskach. Fakt ten wiąże się ze zmianą dotychczasowego trybu życia i zaspokajania potrzeb, do czego dołączają się nowe dla dziecka zadania związane z funkcjonowaniem w grupie przedszkolnej. Niesie to za sobą większe napięcie emocjonalne, lęk, niepewność i niechęć do przedszkola. Naturalne w takich sytuacjach są przejawy płaczu, krzyku, zamykania się w sobie, odmowa wykonywania pewnych działań - to tylko niektóre reakcje dziecka, które broni się w ten sposób przed utratą poczucia bezpieczeństwa.
           Przystosowanie dziecka do przedszkola jest procesem trudnym, złożonym i wymagającym działań w kilku płaszczyznach:

• pogodzenia się z koniecznością rozstania z najbliższymi i zaakceptowania tego faktu
• zaakceptowanie pracowników przedszkola
• adaptacji do nowego środowiska przestrzennego i przedmiotowego (sala zabaw, szatnia, ogród przedszkolny, sprzęt, zabawki)
• adaptacji do rytmu życia placówki ( zabawa, odpoczynek, posiłki, pobyt w ogrodzie)
• zaakceptowanie życia w grupie rówieśniczej

Ten ogrom zadań, którym dziecko musi sprostać, powoduje, że najczęściej mamy do czynienia z oznakami wieloaspektowej reakcji stresowej na nową sytuację i jej wymagania. Przejawia się ona w różnych sferach, zarówno na terenie placówki, jak i w domu i trwa czasem wiele tygodni. Jak zatem pomóc ten stres zmniejszyć, zniwelować? Nasze działania ułatwiające dziecku adaptację w przedszkolu:

• W okresie zapisów dzieci do przedszkola prowadzimy akcję informacyjną dotycząca warunków przyjęcia dzieci do przedszkola –informujemy o terminach składania podań oraz zapoznajemy z formalnościami związanymi z zapisaniem dziecka,
• Organizujemy spotkanie rodziców z dyrektorem i przyszłą nauczycielką. Przedmiotem spotkania jest poznanie charakterystyki rozwojowej dzieci w danym wieku, oraz poznanie umocowań prawnych przedszkola jego podstawowych dokumentów i zapoznanie z " Programem adaptacji dziecka w przedszkolu"
• Umożliwienie dyskusji na interesujące Rodziców problemy.
• Warsztaty dla Rodziców "Moje dziecko przedszkolakiem" w celu wypracowania wspólnych działań mających wspomóc dziecko w pokonywaniu trudności podczas pierwszych dni w przedszkolu,(początek września )
• Udział dzieci wraz z Rodzicami w różnorodnych imprezach odbywających się na terenie naszej placówki,
• Udział dzieci i Rodziców w zajęciach adaptacyjnych prowadzonych przez nauczycielki.

Literatura:

1. J.Lubowiecka: Trudności dziecka w przystosowaniu się do przedszkola. "Wychowanie w przedszkolu" 6/2001
2. J.Lubowiecka: Przystosowanie psychospołeczne dziecka do przedszkola.
3. Program Adaptacyjny Przedszkola Samorządowego nr 24 opracowany przez Iwonę Goc.
4. M.Bolechowska’’Adaptacja dzieci do środowiska przedszkolnego”
5. Elsner D. "Stwórzmy wspaniałe przedszkole" - Chorzów 1997
6. Gruszczyk - Kolczyńska E., Zielińska E. "Płaczą i rozpaczają, gdy musza iść do przedszkola" Wychowanie w przedszkolu, nr 2/1998r
7. Raabe Josef "Edukacja w przedszkolu" Warszawa 2003