żyć bezpiecznie

Samorządowa Szkoła Podstawowa Nr 35 w Gdyni

Gdynia 2000

PROGRAM INNOWACYJNY
obejmujący klasy I - III
pt.: "ŻYĆ BEZPIECZNIE"

mgr Beata Brzozowska

WSTĘP

Pracując z dziećmi młodszymi zauważyłam, że rozmowy na temat bezpieczeństwa należy rozpocząć jak najwcześniej, ponieważ tylko takie podejście do zagadnień jest w stanie przynieść oczekiwane rezultaty.
Cały proces edukacyjny musi stanowić tu pewną całość, nie może być prowadzony wyrywkowo. Stąd też wynikł temat mojego programu autorskiego " Żyć bezpiecznie". Dnia 33.09.2003r Komendant miejski Państwowej Straży Pożarnej bryg. inż. Tadeusz Kuchciński wystąpił z propozycją przystąpienia naszej szkoły do programu "Bezpieczne życie". Program powstał w wyniku współpracy nawiązanej pomiędzy Szwedzką Ligą Obrony Cywilnej, Komendą Główną Państwowej Straży Pożarnej oraz Urzędem Miasta Gdyni zyskując akceptację Pani Prezydent - Ewy Łowkiel, a także Naczelnika Wydziału Edukacji Urzędu Miasta Gdyni.
Pierwszy etap szkolenia odbył się w dniach 16¸ 17.12.2002 r. w Urzędzie Miasta Gdyni. Druga część szkolenia odbyła się w dniach 13¸ 14.03.2003 r. w Karlskronie w Szwecji.

CELE PROGRAMU

Budując program autorski o tematyce bezpieczeństwa miałam na uwadze lepsze niż dotychczas przygotowanie uczniów z zakresu kształtowania właściwych postaw wobec niebezpieczeństw jakie czyhają na dzieci w najbliższym otoczeniu zarówno w domu jak i w szkole.

Program przeznaczony jest dla dzieci w wieku od 7 do 10 lat i ma na celu nauczenie ich radzenia sobie w trudnych sytuacjach - jest to cel główny programu.

Opracowując program "Żyć bezpiecznie" chciałabym wypracować model dziecka-absolwenta Samorządowej Szkoły Podstawowej Nr 35 w Gdyni, który:
- zna swoje mocne i słabe strony, wierzy we własne siły,
- rozumie swoje prawa i obowiązki,
- potrafi samodzielnie rozwiązać problem i wykonać zadanie,
- potrafi skojarzyć posiadaną wiedzę z nową, tak by łatwiej mu było pojąć ich wzajemny związek,
- ma poczucie, że współuczestniczy w tworzeniu własnego bezpieczeństwa,
- wie, że może zrobić coś same, aby zwiększyć bezpieczeństwo we własnym otoczeniu.
Myślę, że wypracowany model może posłużyć nauczycielom jako wskazówka do podjęcia takich działań skierowanych na naszego wychowanka, które pozwolą mu w przyszłości być mądrym, odpowiedzialnym i wrażliwym człowiekiem.

Cele szczegółowe programu: - podanie informacji na temat niebezpieczeństw, które czyhają na dzieci (z uwzględnieniem wieku dzieci),
- zapoznanie dzieci ze sposobami informowania, alarmowania, w razie zagrożenia,
- kształtowanie różnych intelektualnych i praktycznych umiejętności dotyczących sposobu uniknięcia lub zapobiegnięcia nieszczęśliwym wypadkom.

METODY I FORMY PRACY

Narzędziem badawczym programu będą opracowane przeze mnie testy. Testy skierowane są do uczniów mojej klasy, a także (jako grupy kontrolnej) dla klasy, w której program nie będzie realizowany.
Celem ewaluacji będzie wykazanie przyrostu wiedzy z zakresu bezpieczeństwa w klasie, w której program był wprowadzony.
Testy będą przeprowadzane pod koniec każdego roku szkolnego.

WDROŻENIE PROGRAMU

Wychodząc naprzeciw potrzebom rodziców oraz chcąc podzielić się z nimi wiedzą zdobytą na szkoleniach przygotowałam ankietę dla rodziców pt. "Bezpieczna szkoła" oraz opracowałam program spotkań z rodzicami. Tematyka spotkań z rodzicami została uzgodniona na ostatnim zebraniu w klasie "0" i wynikła z zainteresowań takimi tematami. Problemy będą przedstawione w formie prelekcji informacyjno-edukacyjnej oraz wykładu. Odbywać się będą przy okazji zebrań z rodzicami lub w ramach konsultacji. W prelekcjach wykorzystam ćwiczenia i materiały otrzymane na odpowiednich kursach:

- "Kicia i Rufi" (zapobieganie nieszczęśliwym wypadkom w domu),

- "Odnaleźć Zgubka" (szkoła przetrwania dla dzieci).

Główne cele tych spotkań:
- zapoznanie z zagrożeniami na jakie mogą być narażone ich dzieci,
- poinformowanie, w jaki sposób osoby dorosłe mogą zapobiec niebezpieczeństwom, jakie mają możliwości,
- poznanie ze sposobami alarmowania w razie zagrożenia.

W wyniku spotkań z rodzicami chciałabym uzyskać następujące efekty:
- zintegrowanie kwalifikacji merytorycznych i psychologiczno-pedagogicznych w celu wzmocnienia wychowawczej funkcji szkoły za pomocą metod aktywizujących
- wyjście naprzeciw potrzebom rodziców co wpłynie na poprawę współpracy rodzic - wychowawca
- złagodzenie problemów wychowawczych i zaburzeń emocjonalnych wynikających z błędów wychowawczych i wskazywanie środków zaradczych dla rodziców i wychowawców.
- zaangażowanie wszystkich rodziców w życie klasy i szkoły oraz autentyczny ich wpływ na tworzenie programu wychowawczego klasy

W ramach wdrożenia programu zamierzam nawiązać współpracę z policją.
W klasie I przewiduję wycieczkę na komisariat Policji Gdynia-Witomino celem zapoznania się dzieci z pracą policji. Odbędzie się tam także pogadanka na temat zasad bezpiecznego zachowania się na drodze.
W klasie II planuję zorganizowanie konkursu o ruchu drogowym na podstawie opracowanego przeze mnie testu sprawdzającego wiedzę uczniów klas drugich z przedmiotu środowisko i wychowanie komunikacyjne.
W klasie III zorganizowane zostaną zajęcia warsztatowe dla moich uczniów na temat: "Umiem sobie poradzić w razie gdy się zgubię".

ZAMIERZONE EFEKTY PROGRAMU

1. Zwiększenie bezpieczeństwa dzieci na drodze
2. Uwrażliwienie i uświadomienie dziecku jakim zagrożeniem może być jazda na rowerze bez używania kasku
3. Zapoznanie z praca policjantów z różnych formacji
4. Zajęcia w terenie nauczyły dzieci radzenia sobie w razie zgubienia się
5. Zapoznanie dzieci z telefonami na pogotowie ratunkowe, do straży pożarnej i na policję.

SZCZEGÓŁOWY ZAKRES PROGRAMU

I - Upadki - najczęstszy typ wypadków.
II - Niebezpieczne produkty i zatrucia.
III - Pożar i porażenie prądem elektrycznym.
IV - Ruch drogowy- bezpieczeństwo podczas jazdy na rowerze.
V - Różne środki ratunkowe.
VI - Kiedy dziecko się zgubi.
VII - Szkolenia rodziców i nauczycieli w ramach powyższej tematyki.

I - Upadki - najczęstszy typ wypadków
Cele	Sposoby realizacji	Treści programowe	Ewaluacja
1. Uświadomienie konieczności zapewnienia sobie bezpieczeństwa w najbliższym otoczeniu. Uświadomienie dzieciom, że współuczestniczą w tworzeniu podstaw własnego bezpieczeństwa, że same mogą czuwać nad bezpieczeństwem swego otoczenia.	1. Przeprowadzenie dokładnego przeglądu swego najbliższego otoczenia.Odwoływanie się do przykładów.	1. Prawidłowa postawa podczas siedzenia przy biurku.	Rozwiązywanie zagadek.Zakreślanie na karcie pracy wszystkich niebezpieczeństw grożących potknięciem.
2. Kształtowanie umiejętności spostrzegania i uwrażliwienia na czyhające niebezpieczeństwa poprzez upadek.	2. Pogadanki na temat upadków, które są najczęstszą formą wypadków.	2. Noszenie odpowiedniego obuwia z uwzględnieniem odpowiednich warunków.	Zabawa " detektyw tygodnia" ( zadaniem dziecka jest codzienna kontrola, czy wszystko jest w porządku zanim wszyscy usiądą do zajęć).
3. Zwrócenie uwagi jak niebezpieczne może być potknięcie się o przeszkodę.	3. Zapewnienie bezpieczeństwa w najbliższym otoczeniu (w szkole i w domu). Omówienie przyczyny potknięć zdarzających się w domu i w szkole.	3. Uwrażliwienie na to co możemy zrobić dla poprawy bezpieczeństwa dzieci.	Budowanie i pokonywanie toru przeszkód.
4. Zrozumienie przez dzieci, dlaczego należy zachować ostrożność podczas wspinaczki, jak się to robi.	4. Odpowiednie zabezpieczenie przedmiotów zagrażających zdrowiu dziecka.Zajęcia ruchowe "Wspinanie się i schodzenie".	4.Uczenie kierowania się zdrowym rozsądkiem, zwrócenie uwagi na baczne rozglądanie się dookoła siebie.	Czytanie bajki " Pouczający dzień"

II - Niebezpieczne produkty, zatrucia
Cele	Sposoby realizacji	Treści programowe	Ewaluacja
1. Uświadomienie dzieciom, że leki mogą być niebezpieczne dla zdrowia, jeżeli są stosowane niezgodnie z przeznaczeniem.	1. Rozmowa na temat stosowania leków z pielęgniarką szkolną. Opowiadanie "Tabletki babci"Pogadanka na temat tego gdzie chowamy lekarstwa, dlaczego? Wypowiedzi dzieci "Dlaczego lekarz czasem zapisuje lekarstwa?"	1.Uwrażliwienie dzieci , aby bez kontroli rodziców same nie stosowały , ani nie dotykały żadnych lekarstw.	Samodzielne używanie przez dzieci plastra. Rozwiązywanie labiryntu "Zamknij kluczem lekarstwo w apteczce".
2. Zapoznanie dzieci z symbolami, którymi oznakowane są niebezpieczne wyroby, które mogą używać tylko dorośli.	2. Pokaz symboli jakimi zaopatrzone są przedmioty, które mogą być używane tylko przez dorosłych.	2. Uwrażliwienie dzieci , aby bez kontroli rodziców same nie stosowały , ani nie dotykały żadnych przedmiotów , które są oznakowane wcześniej poznanymi symbolami.	Rysowanie po śladzie- symbole oznaczające niebezpieczne produkty.
3. Kształtowanie postawy dziecka jak należy zachować się w razie połknięcia szkodliwych środków.	3. Wizyta w sklepie chemicznym , odczytywanie symboli zaznaczonych na niektórych produktach.	3. Prawidłowe zachowanie się dziecka w razie połknięcia szkodliwych środków.	Zdanie relacji z wycieczki, wyjaśnienie znaczenia symboli. Wykonanie plakatu "To trucizna"

III - Pożar i porażenie prądem elektrycznym
Cele	Sposoby realizacji	Treści programowe	Ewaluacja
1. Uświadomienie uczniom, że pierwszą i najskuteczniejszą pomocą przy oparzeniach jest chłodzenie ich pod zimną, bieżącą wodą przez ok. 15 minut.	1.Dialog na temat tego, czy któreś z dzieci poparzyło się kiedyś? Jak to się stało? Plątaninka sylabowa.	1. Uczenie kierowania się zdrowym rozsądkiem. Prawidłowe zachowanie się w razie poparzenia.	Rozwiązywanie labiryntu- znajdź nitkę prowadzącą do prawidłowej odpowiedzi.
2. Zapoznanie dzieci z czujką pożarową.	2. Spacer po szkole w celu szukania wyjścia ewakuacyjnego. Dyskusja na temat urządzeń elektrycznych.Zajęcia "Żywy łańcuch"	2.Uwrażliwienie dzieci na sposób reagowania na dźwięk alarmu.	Zabawa "Ciuciubabka z czujką"( dzieci z zamkniętymi oczami idą spokojnie w miejsce, z którego dochodzi dźwięk czujki). Zabawa ruchowa "Ewakuacja" po usłyszeniu sygnału dzieci idą spokojnie w miejsce wcześniej ustalone.

IV - Ruch drogowy, bezpieczeństwo podczas jazdy na rowerze
Cele	Sposoby realizacji	Treści programowe	Ewaluacja
Uświadomienie dzieciom, jak ważne jest noszenie kasku rowerowego.	Wypowiedzi na temat ilustracji "Czego zapomniał Rufi"Dyskusja na temat, jak ważne jest używanie kasku rowerowego. Eksperyment z mini-kaskiem i surowym jajkiem.	Uczenie kierowania się zdrowym rozsądkiem. Uwrażliwienie na to co możemy zrobić dla poprawy bezpieczeństwa dzieci. Bezpieczna jazda na rowerze z użyciem kasku.	Plakaty wykonane techniką dowolną "Kask nie tylko na rower"

V - Różne środki ratunkowe
Cele	Sposoby realizacji	Treści programowe	Ewaluacja
Umiejętność wezwania przez dzieci pogotowia, wykręcając numery alarmowe, w sytuacji zagrożenia	Kolorowanie numerów alarmowych na karcie pracy. Rozmowa z dziećmi o tym, kiedy należy dzwonić pod numery alarmowe. Wypowiedzi dzieci na temat, od kogo można otrzymać pomoc? Opowiedzenie dzieciom o tym jakie pytania zadaje dyspozytor odbierając telefon, aby wysłać właściwą pomoc.	Nauczenie dzieci trzech podstawowych numerów telefonów alarmowych. Uczenie radzenia sobie dzieciom w razie zagrożenia.	Wyjście na pobliską komendę Policji. Zdanie relacji z wycieczki. Karta pracy kontrolna. Wizyta w budce telefonicznej. Sprawdzenie, czy dziecko umie korzystać z aparatu na karty lub żetony.

VI - Kiedy dziecko się zgubi
Cele	Sposoby realizacji	Treści programowe	Ewaluacja
1. Zrozumienie znaczenia słowa " zgubić się"Uświadomienie dzieciom, że dorośli zawsze szukają dziecka, które się zgubiło i nie przestają szukać, dopóki go nie znajdą.	1. Rozmowa z dziećmi na temat tego co odczuwamy, kiedy się zgubimy? Co czują rodzice? Opowiadanie ilustracji "Dlaczego Zgubek boi się?" na podstawie własnych przeżyć.	1. Radzenie sobie w sytuacji, kiedy dziecko się zgubi.	Opowiadanie i pokazywanie przez dzieci, w formie sprawdzianu w terenie, co mogą zrobić w sytuacji, gdy się zgubią.
2. Uświadomienie dziecku, że jeśli się zgubiło, powinno zachować spokój.	2. Wytłumaczenie dzieciom , że w sytuacji zgubienia się powinny znaleźć sobie w lesie drzewo-przyjaciela i przytulić się do niego, żeby znaleźć pociechę.	2. Prawidłowe zachowanie się dzieci w sytuacji zgubienia się.	Rysowanie swojego drzewa i "ubieranie" go.
3. Nauka dziecka wykonywania sygnałów alarmowych poprzez "ozdabianie" drzewka lub rysowania znaków stopu. Dziecko powinno wiedzieć, że jeżeli się zgubi, musi robić wszystko, żeby poszukujący je słyszeli (powinno posłużyć się gwizdkiem).	Ćwiczenia w terenie "Ozdóbmy drzewko" (dzieci wieszają różne dziwne rzeczy, które znajdą w kieszeni albo w pobliżu na ziemi). Dyskusja na temat czym mogą posłużyć się dzieci aby sporządzić znak stopu. Rysowanie własnych propozycji sygnałów alarmowych. Zabawa " Zagwiżdż na mój sygnał".	Nauczenie dziecka sposobu pokazywania miejsca swojego pobytu, poprzez oznakowanie swojego drzewka-przyjaciela i innych krzaków w pobliżu (ze zwróceniem uwagi by nie wieszały swoich ubrań, bo rozbierając się marzną).	Zajęcia przewidziane na pół dnia: "Przytul się do drzewa. Staraj się, by było cię widać i słychać. Utrzymuj ciepło".
4. Uświadomienie dzieciom, że powinno dbać o to, by było mu ciepło i sucho, że nie wolno mu zdejmować z siebie ubrań. Umiejętność zbudowania szałasu oraz ochrony przed wilgocią i "złodziejami ciepła" (zimne kamienie, pnie, zimno ciągnące od ziemi). Uświadomienie dzieciom, jak niebezpieczne może być jedzenie tego, czego nie znają.	4. Wypowiedzi dzieci na temat "Dlaczego Zgubek buduje szałas? "Pokaz na zdjęciach jak trudno odróżnić jadalne jagody od trujących.	4. Dzieci potrafią zbudować szałas.	Rozwiązywanie krzyżówki.